Lan Vanda - Hướng dẫn trồng & chăm sóc chi tiết từ A - Z

Lan Vanda là một trong những chi lan phổ biến nhất hiện nay, hoa to, đẹp, màu sắc sặc sỡ, phổ biến như Vanda tricolor, Vanda coerulea, Vanda tím, Vanda vàng,...

Lan Vanda là một trong những chi lan nổi tiếng và phổ biến nhất hiện nay, được yêu thích nhờ vẻ đẹp độc đáo, màu sắc đa dạng, hoa to, màu sắc sặc sỡ và ra hoa quanh năm.

Từ những dòng thuần rừng quý hiếm cho đến những dòng lai tạo siêu dễ trồng, mỗi loài lan Vanda đều mang đến cho người trồng những trải nghiệm vô cùng thú vị và một vẻ đẹp khó cưỡng.

Trong bài viết hôm nay, hãy cùng hoa lan rừng tìm hiểu chi tiết về nguồn gốc, đặc điểm, phân loại cũng như kỹ thuật chăm sóc lan Vanda cơ bản để bạn có thêm nhiều kinh nghiệm trước khi thử sức với chi lan này nha.

Nguồn gốc của lan Vanda

Lan Vanda là một chi lan phổ biến ở châu Á.

Lan Vanda là một chi lan nhiệt đới với hơn 80 loài khác nhau, phân bố chủ yếu ở châu Á, đặc biệt ở một số khu vực như: Ấn Độ, Trung Quốc, Việt nam, Thái Lan, Australia,...

Riêng tại Việt Nam, lan Vanda phân bố rộng khắp ở các tỉnh thành từ Bắc vào Nam, đặc biệt ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên.

Chi Vanda bao gồm các loài lan sống biểu sinh hoặc thạch lan (sống trên đá), phát triển mạnh trong các khu rừng nhiệt đới ẩm nơi có ánh sáng tán xạ mạnh, độ ẩm cao và thông thoáng.

Hiện nay lan Vanda được lai tạo với nhiều chi khác để tạo ra các giống Vanda mới với hoa có màu sắc rực rỡ hơn, đẹp hơn và dễ trồng hơn.

Tên gọi “Vanda” được bắt nguồn từ tiếng Phạn cổ là “वन्द” có nghĩa là những loài lan quý và đẹp.

Đặc điểm chung của chi lan Vanda

Lan Vanda có hoa to, thân đơn, mọc thẳng đứng.

Mặc dù có rất nhiều loài lan nhưng nhìn chung chi lan Vanda vẫn có nhiều đặc điểm chung về hình thái và sinh trưởng, cụ thể như sau:

Thân cây:

• Thân đơn, mọc thẳng đứng, không phân nhánh.
• Thân cao từ 30cm - 1.5m tùy loài
• Thân có nhiều đốt, mỗi đốt mọc ra một cặp lá và rễ mới

Lá:

• Lá lan Vanda mọc đối xứng, dài, dày và cứng cáp
• Có 3 dạng lá phổ biến bao gồm lá tròn, lá bán tròn và lá dẹt

Rễ:

• Rễ phát triển mạnh, chủ yếu là rễ gió, khả năng bám tốt
• Rễ có màu trắng bạc hoặc ngả xanh, phủ một lớp màng nhung mỏng
• Rễ các loài lan Vanda thường có khả năng hô hấp, quang hợp nhẹ nên chúng vẫn có khả năng sống tốt nếu không có giá thể trong một thời gian ngắn

Hoa:

• Hoa mọc thành chùm từ các nách lá
• Hoa chi lan Vanda thường có kích thước lớn, trung bình từ 5 - 10 cm
• Màu sắc sặc sỡ, đa dạng như lan Vanda tím, xanh, vàng, đỏ, trắng, hồng, chấm bi, đốm, sọc,...
• Cánh hoa dày, bóng, hoa lâu tàn
• Nhiều dòng Vanda có mùi thơm dễ chịu như Vanda Denisoniana, Vanda tricolor,...

Khả năng thích nghi:

• Là chi làn ưa ánh sáng mạnh
• Nhiệt độ từ 25 - 35 độ C, độ ẩm 60 - 80%
• Có thể trồng trong chậu, ghép gỗ hoặc trồng rễ trần không cần giá thể

Khả năng di truyền:

• Có tinh di truyền mạnh, ổn định
• Hiện nay có tới hàng nghìn giống Vanda lai với các màu sắc khác nhau

Các loài lan Vanda phổ biến

Hiện nay có tới hàng ngàn loài lan Vanda khác nhau bao gồm dòng tự nhiên và lai tạo. Ngay bên dưới đây là một số dòng phổ biến nhất, các bạn cùng tìm hiểu thêm nhé.

Vanda lai phổ biến tại Việt Nam

Ở Việt Nam hiện nay rất phổ biến dòng lan Vanda lai (hybrid) bởi chúng dễ trồng, dễ chăm sóc và hoa có màu sắc đẹp, lâu tàn. Điển hình là một số dòng sau:

• Lan Vanda vàng cam (Vanda Kultana Gold): Hoa có màu vàng cam, bền màu, sặc sỡ.
• Lan Vanda tím đậm (Vanda Pachara Delight): Hoa có màu tím đậm, cánh bóng có vân rõ.
• Lan Vanda đỏ tím (Vanda Robert’s Delight): Hoa có màu đỏ tím, hoa tròn, rất lâu tàn
• Lan Vanda tím xanh (Vanda Bangkok Blue): Hoa có màu tím xanh, hoa rất lớn, cánh dày
• Lan Vanda nâu - hồng (Vanda Mimi Palmer): Hoa có màu nâu hồng, thơm, lạ

Vanda Miss Joaquim

Hoa lan Vanda Singapore với màu hồng ngọt ngào.

Vanda Miss Joaquim hay còn gọi là Vanda Singapore, là giống lan lai đầu tiên trên thế giới được lai tạo vào năm 1893 giữa Vanda teres x Vanda hookeriana, và loài Vanda này đã trở thành quốc hoa của Singapore vào năm 1981.

Đặc điểm của lan Vanda Miss Joaquim:

• Hoa có màu tím hồng, môi cam - vàng cam, cánh hoa xoắn trông rất thanh thoát.
• Kích thước hoa trung bình từ 5 - 6 cm
• Hoa tươi được khoảng 3 tuần, không có mùi thơm
• Là loài ưa sáng

Vanda denisoniana

Những bông hoa lan Vanda denisoniana với màu cam rực rỡ.

Vanda denisoniana hay còn gọi là Vanda vàng, Vanda hoàng kim, có nguồn gốc từ Đông Nam Á, đặc biệt được yêu thích tại Việt Nam, Thái Lan, Lào,... nhờ khả năng thích nghi tốt, hoa đẹp, sặc sỡ.

Đặc điểm của lan Vanda vàng:

• Hoa có màu vàng chanh hoặc vàng cam
• Hoa có kích thước từ 5 - 7 cm, cánh hoa tròn đều, hơi bóng, mọc thành chùm từ 5 - 10 bông
• Hoa rất thơm, mùi hơi ngọt và dễ chịu.
• Hoa thường nở vào mùa xuân - đầu hè, tươi được khoảng 2 - 3 tuần.

Vanda tricolor

Một chùm lan Vanda 3 màu với vẻ ngoài độc đáo.

Vanda tricolor hay còn gọi là Vanda ba màu, đây là một trong những dòng lan Vanda nguyên thủy đẹp và được yêu thích nhất. Có nguồn gốc tự nhiên ở Indonesia, Myanmar, Lào và Việt Nam.

Đặc điểm của lan Vanda 3 màu:

• Hoa có màu kem - trắng, kết hợp với đốm nâu, tía và màu hồng tím ở môi hoa tạo nên một sự kết hợp độc đáo, lạ mắt.
• Hoa có kích thước từ 5 - 7cm, nở thành từng chùm từ 4 - 10 hoa.
• Có mùi thơm ngọt, rất đặc trưng
• Hoa thường nở vào mùa khô - mùa xuân (từ tháng 12 - tháng 3).

Vanda coerulea

Những bông hoa lan Vanda coerulea có màu xanh tím kết hợp vân lưới.

Vanda coerulea là một trong những số ít loài lan tự nhiên có màu xanh tím độc đáo được xếp vào hàng quý hiếm. Có nguồn gốc tự nhiên tại Ấn Độ, Bhutan, Myanmar, Thái Lan,...Chúng còn được gọi với nhiều cái tên khác như lan Vanda xanh dương, Blue Vanda, Vanda lam,...

Đặc điểm chung của Vanda lam:

• Hoa có màu xanh lam tím, có vân lưới đậm đặc trưng.
• Hoa có kích thước to từ 6 - 10 cm, mọc thành chùm từ 5 - 15 bông
• Cánh hoa to, dày, hơi xoắn
• Hoa có mùi thơm nhẹ, dễ chịu
• Hoa tươi rất lâu từ 3 - 4 tháng, thường nở từ cuối thu - đầu đông (tháng 9 - tháng 12)

Kỹ thuật trồng & chăm sóc lan Vanda cơ bản

Kỹ thuật trồng lan Vanda cơ bản.

Nếu bạn lần đầu tiên trồng lan Vanda và không biết phải bắt đầu từ đâu thì hãy tham khảo một số kỹ thuật cơ bản sau nhé.

Chọn giống lan Vanda phù hợp

Như các bạn đã biết, hiện có rất nhiều dòng lan Vanda khác nhau. Chính vì vậy bạn cần chọn lựa kỹ càng để có thể tìm được loài phù hợp với khí hậu ở nước ta và chăm sóc dễ dàng. Điển hình là một số loài sau:

• Vanda coerulea (Vanda lam): Dòng Vanda ưa mát.
• Vanda tricolor, denisoniana, Miss Joaquim: Có khả năng chịu nắng tốt, thích nghi với khí hậu ở Việt Nam.

Ưu tiên chọn các cây giống có lá xanh, cứng, không dập nát, không sâu bệnh, rễ khỏe, mập có màu trắng bạc, đầu rễ màu xanh.

Chọn giá thể & chậu phù hợp

Bạn có thể trồng lan Vanda theo kiểu ghép gỗ, treo chậu, và sau đây là một số yêu cầu cơ bản về chậu và giá thể:

• Chậu: Chọn chậu đất nung, chậu nhựa, giỏ hoặc gỗ lũa có khả năng thoát nước tốt.
• Giá thể: Vỏ thông, than củi, dớn bảng, dớn Chile. Nếu môi trường thoáng thì có thể trồng không cần giá thể.

Cách trồng/ghép lan Vanda

Để trồng lan Vanda đúng kỹ thuật, giúp cây sớm bén rễ và phát triển tối ưu thì bạn hãy thực hiện theo hướng dẫn sau nhé.

Cách trồng lan Vanda vào chậu:

• Ngâm gốc lan vào Physan 20 hoặc nước vôi trong từ 15 - 20 phút để khử trùng.
• Lót 1 lớp giá thể dưới đáy chậu
• Đặt lan Vanda thẳng đúng ở giữa, không cần lấp gốc
• Dùng dây buộc hoặc que chống để giữ lan được cố định.
• Treo chậu nơi thoáng mát, có ánh sáng nhẹ
• Ngừng tưới trong 2 - 3 ngày đầu, sau đó xịt sương nhẹ rồi mới tăng dần tần suất tưới.

Cách trồng lan Vanda treo (rễ trần):

• Dùng dây buộc nhẹ vào thân chính, treo cây lơ lửng để rễ được phát triển tự do
• Treo cây nơi có ánh sáng tán xạ mạnh, không bị mưa tạt
• Tưới nhiều nước vào sáng sớm, nếu thời tiết quá khô thì tưới thêm vào buổi chiều mát
• Kết hợp dùng phân nước xịt lên rễ, thân 1 tuần/lần

Cách ghép lan Vanda lên gỗ/dớn:

• Đặt rễ lan ôm vào bề mặt gỗ
• Dùng dây mềm, gây rút cố định thân lan vào bảng, không siết chặt
• Treo lan nơi thoáng mát, tưới nhẹ trong 1 tuần đầu, sau đó tưới và chăm sóc như bình thường

Cách kích rễ cho lan Vanda:

• Cách 1: Dùng B1 + Atonik hoặc B1 + Root pha loãng ngâm hoặc xịt vào gốc và thân khoảng 2 tuần/lần, kết hợp treo nơi thoáng mát, có ánh sáng nhẹ.
• Cách 2: Dùng keo kích rễ như Super Thrive, Rooting Hormone

Cách chăm sóc lan Vanda

Để giúp lan Vanda phát triển tốt, bạn hãy chú trọng đến các vấn đề ánh sáng, tưới nước, bón phân và phòng bệnh. Hãy lưu ý một số điều cơ bản sau nhé.

Nhiệt độ & ánh sáng:

• Duy trì ánh sáng tán xạ khoảng 70%, không nên đặt trong bóng râm hoàn toàn
• Nhiệt độ từ 25 - 32 độ C
• Độ ẩm từ 60 - 80%
• Môi trường thoáng gió, treo cao

Tưới nước đúng cách:

• Mùa nắng: Tưới 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát
• Mùa mưa: Chỉ tưới khi giá thể đã khô
• Mùa lạnh: Giảm tưới, ưu tiên xịt phun sương
• Lưu ý: Chủ yếu tưới vào rễ, không để nước đọng ở kẽ lá, không tưới vào ban đêm.

Bón phân đúng giai đoạn:

• Giai đoạn dưỡng cây: Phân NPK 20-20-20
• Giai đoạn kích hoa: NPK 10-30-20, 6-30-30
• Giai đoạn nở hoa: NPK 15-15-30 kết hợp phân vi lượng.
• Lưu ý: Phun phân trên lá, thân và rễ gió, không phun trực tiếp vào gốc lan, dùng phân pha loãng với tỉ lệ 1g/1 lít nước.

Phòng & trị bệnh cơ bản:

• Lan Vanda bị thối ngọn: Cắt bỏ phần bị thối, bôi vôi hoặc keo liền sẹo, hạn chế tưới nước lên ngọn.
• Lan Vanda bị thối rễ: Cắt phần rễ hư, thối, dùng Physan để sát khuẩn
• Lan Vanda bị nấm lá: Phun thuốc Antracol, Ridomil,...

Bảng giá lan Vanda

Hiện nay, tùy vào từng loài lan Vanda mà chúng sẽ được bán với mức giá khác nhau, từ vài trăm cho đến vài triệu đồng. Các bạn có thể tham khảo giá bán của một số giống Vanda phổ biến dưới đây nha.

Hình ảnh lan Vanda

Mời các bạn cùng chiêm ngưỡng loạt ảnh lan Vanda mà chúng tôi chia sẻ bên dưới đây để có thể cảm nhận hết sự phong phú về hình dáng cũng như màu sắc của chi lan nổi tiếng này nha. Đảm bảo bạn sẽ phải trầm trồ trước vẻ đẹp mà những dòng Vanda này mang lại cho mà xem.

Lan Vanda tím - Vanda Robert’s Delight với tông màu ấn tượng.

Lan Vanda đỏ với màu sắc sặc sỡ, nổi bật.

Những bông hoa lan Vanda uyên ương với hoa văn độc đáo.

Những giò lan Vanda lá kim hoa vàng nổi bật.

Một chậu lan Vanda thái nhỏ xinh.

Lan Vanda xanh tím hiếm và có giá trị cao.

Chùm lan Vanda nâu nhỏ xinh đáng yêu.

Như vậy, qua bài viết mà hoalanrung.net chia sẻ trên có thể thấy được rằng lan Vanda quả thực là một trong những chi lan nổi tiếng nhất hiện nay. Không chỉ sở hữu vẻ đẹp độc đáo với những bông hoa to, sặc sỡ sắc màu mà còn rất dễ trồng, dễ thích nghi, phù hợp với nhiều điều kiện khí hậu.

Nếu bạn muốn khu vườn lan của mình thêm rực rỡ thì đừng bỏ qua các loài lan trong chi Vanda nha, đảm bảo bạn sẽ thu được những thành quả vô cùng ưng ý cho mà xem.

Đừng quên đón đọc những bài viết tiếp theo trong chuyên mục Blog của chúng tôi để tìm hiểu thêm về nhiều loài phong lan khác nha.