Lan thiên nga - Vẻ đẹp kỳ lạ trong thế giới phong lan

Lan thiên nga (Catasetum) là những loài lan có hình dáng giống như chim thiên nga, có màu sắc đặc biệt như đen, tím đen, nâu đen cùng cơ chế “bắn phấn” độc đáo.

Lan thiên nga (Catasetum) là tên gọi chung của người Việt Nam khi nhắc đến các loài lan thuộc chi thiên nga. Được biết đến nhờ sở hữu vẻ đẹp kiêu sa, dáng hoa lạ mắt giống như một chú chim thiên nga đang uốn lượn cùng nhiều màu sắc độc đáo như đen, tím đen, nâu đen, đỏ đậm,...

Nếu bạn muốn tìm kiếm những loài lan vừa đẹp, vừa độc đáo, có giá trị sưu tầm cao nhưng vẫn dễ trồng và chăm sóc thì lan thiên nga là một lựa chọn không tồi.

Cùng hoa lan rừng tìm hiểu rõ hơn về lan thiên nga thông qua bài viết dưới đây để có thể hiểu thêm về giống lan đẹp, kỳ lạ này nha.

Nguồn gốc & phân bố lan thiên nga (Catasetum)

Lan thiên nga là tên gọi chung của một số nhóm lan trong chi Catasetum.

Lan thiên nga hay còn gọi là Catasetum là tên gọi chung trong tiếng Việt để chỉ một nhóm lan thuộc chi Catasetum - chi lan có hình dáng hoa độc đáo, có một không hai, có nguồn gốc từ châu Mỹ, phổ biến nhất ở vùng Trung Mỹ và Nam Mỹ, đặc biệt ở một số quốc gia như Mexico, Brazil, Peru, Colombia,...

Trong tự nhiên, Catasetum thường sống ở trên các cành cây, thân cây gỗ mục trong các khu rừng rậm, nơi có ánh sáng tán xạ và độ ẩm cao.

Mặc dù lan Thiên nga không phải là loài bản địa của Việt Nam nhưng nhờ có ngoại hình ấn tượng cho nên hiện nó được du nhập và tồng khá phổ biến tại nước ta, nhất là đối với những người chuyên sưu tầm lan độc lạ, quý hiếm.

Đặc điểm chung về hình thái, sinh trưởng của lan Thiên nga

Một chậu lan thiên nga có màu đỏ đậm siêu đẹp.

Mặc dù có nhiều loài lan thiên nga khác nhau nhưng chúng đều có một số đặc điểm chung về hình thái, khả năng sinh trưởng như sau:

Thân giả hành:

• Thân to, phình lớn ở giữa
• Giả hành mọng nước, làm nhiệm vụ dự trữ chất dinh dưỡng, nước cho lan.

Lá:

• Mềm, mỏng, mọc xen kẽ theo hai bên thân
• Lá rụng hoàn toàn vào thời điểm cuối năm

Hoa:

• Mọc thành từng chùm cong, mềm mại từ gốc giả hành.
• Hoa thường có kích thước lớn từ 5 - 13 cm, cánh môi to, có hình dáng giống như con thiên nga đang rũ cổ.
• Mỗi giả hành sẽ ra 1 - 2 chùm hoa/năm.
• Hoa có nhiều màu sắc độc đáo như đen, tím đen, trắng, nâu, đỏ đậm,...tùy giống.

Hương thơm:

• Có loài thì có mùi ngọt, đậm
• Có loài thì mùi rất nhẹ, thậm chí là không có mùi.

Sinh sản:

• Cơ chế “bắn phấn” có 1 không 2, khi chạm nhẹ vào hoa đực nó sẽ phóng phấn ra.

Đặc điểm sinh trưởng:

• Thời điểm cuối năm (nghỉ đông) cây sẽ rụng lá, đây là thời điểm thích hợp để kích hoa.
• Mỗi giả hành chỉ nở từ 1 - 2 lần hoa, sau đó sẽ làm thân nuôi dưỡng cây.

Các loại lan thiên nga phổ biến

Hiện nay, tại Việt Nam phổ biến một số loài lan thiên nga như Catasetum Black Swan, Catasetum Orchidglade, Catasetum pileatum và Catasetum tenebrosum. Chúng có đặc điểm cụ thể như sau:

Catasetum Black Swan

Màu sắc huyền bí của những bông hoa lan thiên nga đen (Catasetum Black Swan)

Catasetum Black Swan hay còn gọi là lan thiên nga đen, là một trong những loài lan thiên nga nổi bật nhất, được lai tạo giữa hai loài lan thiên nga khác là Catasetum pileatum × Catasetum expansum, có màu sắc độc đáo và sai hoa.

Đặc điểm nổi bật của lan thiên nga đen:

• Hoa có màu tím đen, tím sẫm hoặc đỏ đậm
• Hình dáng như những chú thiên nga đang múa.
• Hoa có mùi thơm ngọt đậm đà
• Thường ra hoa vào tháng 10 đến tháng 2 dương lịch.
• Rất dễ trồng, nhanh lớn và hoa có thể nở chỉ sau 4 - 7 tháng chăm sóc.

Catasetum Orchidglade

Những chùm lan Catasetum Orchidglade với màu sắc sặc sỡ, độc đáo.

Catasetum Orchidglade là dòng lan thiên nga được lai tạo giữa Catasetum pileatum × Catasetum expansum, sở hữu vẻ đẹp rực rỡ và cuốn hút, rất được ưa chuộng trong giới sưu tầm lan.

Đặc điểm của Catasetum Orchidglade:

• Hoa có màu vàng, cam, đỏ hoặc hồng và có nhiều đốm đậm màu trông rất cuốn hút.
• Hoa lớn với đường kính từ 5 - 8 cm, thường mọc thành từng chùm từ gốc giả hành.
• Hoa có cánh môi cong như mot chim, cánh cuộn.
• Hương thơm ngọt, mạnh, nhất là vào buổi sáng và buổi trưa.
• Thường ra hoa vào tháng 10 đến tháng 2.
• Dễ trồng, phát triển nhanh và ra hoa đều đặn.

Catasetum pileatum

Lan thiên nga Catasetum pileatum với kích thước hoa "khỏng lồ"

Catasetum pileatum là một trong những dòng lan thiên nga thuần chủng có vẻ đẹp nổi bật và kích thước hoa to nhất trong chi Catasetum, thường xuất hiện nhiều ở vùng rừng mưa nhiệt đới Nam Mỹ như Venezuela, Colombia,...

Đặc điểm của lan Catasetum pileatum:

• Hoa rất to, đường kính lên đến 10 - 13 cm, một trong những loài lan có hoa lớn nhất trong chi thiên nga.
• Hoa có nhiều màu sắc như trắng, vàng nhạt, vàng chanh, xanh ánh kim, đỏ rượu,...
• Hoa đực có môi to tròn, cánh đều giống như một chiếc váy.
• Có mùi thơm dịu nhẹ cho đến ngọt đậm nhưng rất dễ chịu.
• Thường được dùng để làm cây mẹ trong quá trình lai tạo ra nhiều dòng lan thiên nga khác nhau.

Catasetum tenebrosum

Những bông hoa thiên nga Catasetum tenebrosum với màu sắc độc đáo.

Catasetum tenebrosum là một trong những dòng lan thuần chủng có vẻ đẹp huyền bí, độc đáo nhất trong chi lan thiên nga, thường được giới sưu tầm lan nguyên bản săn lùng. Chúng thường xuất hiện ở các rừng nhiệt đới Nam Mỹ như Ecuador, Peru, Bolivia,...

Đặc điểm nổi bật của lan Catasetum tenebrosum:

• Hoa có màu nâu đậm, tím than, tím nâu cho đến nâu đen, trông vô cùng kỳ bí và lạ mắt.
• Hoa mọc từ gốc giả hành, mọc thành từng chùm cong mềm, cánh hoa hơi xoắn.
• Hoa có mùi thơm nhẹ thậm chí là không có mùi.
• Thường ra hoa từ tháng 10 - tháng 2 dương lịch.

Cách trồng & chăm sóc lan thiên nga tại Việt Nam

Hướng dẫn trồng lan thiên nga đúng cách.

Mặc dù lan thiên nga có nguồn gốc từ châu Mỹ nhưng nếu biết kỹ thuật trồng và chăm sóc thì bạn vẫn có thể trồng chúng tại Việt Nam. Hãy lưu ý hướng dẫn sau để giúp lan thiên nga sinh trưởng tốt, ra hoa đều, đẹp nhé.

Chọn giống và giá thể trồng lan thiên nga

Đầu tiên, bạn cần chọn giống lan thiên nga chuẩn cùng giá thể thích hợp để cây sớm thích nghi và phát triển tốt.

Chọn giống lan thiên nga:

• Ưu tiện chọn cây có giả hành to, không nhũn gốc.
• Nếu thích hoa to thì trồng dòng Catasetum pileatum, thích hoa thơm thì trồng Catasetum Orchidglade còn nếu muốn sở hữu hoa có màu hiếm thì trồng Catasetum tenebrosum hoặc Catasetum Black Swan nhé.

Chọn giá thể phù hợp:

• Ưu tiên chọn giá thể thoáng khí, thoát nước tốt.
• Ví dụ như vỏ thông + than củi + rêu/dớn.
• Chậu nhựa, chậu gốm có lỗ thoát nước.

Cách trồng, chăm sóc lan thiên nga

Bạn cần nắm vững cách tưới nước, bón phân và các giai đoạn nghỉ ngơi của lan thiên nga để giúp chúng có thể sinh trưởng tốt, ra hoa đúng mùa. Cụ thể như sau:

Tưới nước:

• Mùa khô: Tưới 1 - 2 lần/ngày, giữ ẩm tốt nhưng không để đọng nước ở gốc.
• Mùa mưa: Tưới nước ít hơn, chỉ tưới khi giá thể khô.

Bón phân:

• Nên dùng phân NPK 30-10-10 trong giai đoạn kích mầm giúp cây nhanh ra rễ, lá.
• Kết hợp thêm phân hữu cơ + canxi + Bo.
• Nên phung phân qua lá thay vì bón gốc.

Giai đoạn mùa nghỉ:

• Đây là giai đoạn quan trọng vì nếu làm sai cách thì lan sẽ không ra hoa. Thường diễn ra sau khi lan thiên nga rụng lá, từ tháng 10 - tháng 12.
• Ngưng tưới nước hoàn toàn
• Không bón phân

Chăm sóc khi ra hoa:

• Khi thấy vòi hoa nhú thì bắt đầu tưới nước trở lại, tăng dần ánh sáng.
• Không nên di chuyển chậu vì dễ làm dập, tổn thương hoặc rụng nụ hoa.

Phòng bệnh chủ động

Để giúp lan thiên nga ít mắc các bệnh thường gặp thì bạn cần tiến hành phòng bệnh chủ động, hãy làm theo hướng dẫn sau:

• Phòng bệnh thối gốc: Không tưới nước quá nhiều, không để đọng nước ở gốc, giá thể cần thoát nước tốt. Phun thuốc kháng nám như Ricomil Gol, Kasumin định kỳ.
• Phòng bệnh thối giả hành: Cắt bỏ chỗ thối, bôi vôi, sát khuẩn.
• Bệnh nhện đỏ, rệp sáp: Phun thuốc trị rệp, nhện như Confidor, rửa lá bằng cồn 70 độ hoặc xà phòng loãng.

Ý nghĩa của lan thiên nga

Lan thiên nga không chỉ nổi bật với hình dáng hoa độc đáo, màu sắc ấn tượng mà nó còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc trong phong thủy, tình cảm và cuộc sống. Cụ thể như sau:

• Là biểu tượng của sự thanh tao, duyên dáng và sang trọng.
• Chim thiên nga là loài chim chung thủy với tập tính 1 vợ - 1 chồng cho nên lan thiên nga cũng tượng trưng cho tình yêu vĩnh cữu.
• Trong phong thủy, những loài lan thiên nga có màu vàng, đỏ, hồng thường có khả năng thu hút tài lộc, vận may.
• Lan thiên nga là một món quà tặng cao cấp cho những người yêu lan, thích sưu tầm lan quý, hiếm.

Bảng giá lan thiên nga

Hiện nay, lan thiên nga được xếp vào loại lan cao cấp, quý hiếm và có giá thành khá cao ở Việt Nam vì chúng phải nhập khẩu từ nước ngoài. Cùng tham khảo bảng giá sau để nắm được mức giá chính xác nhất nha.

Lưu ý:

• Xác định rõ giống lan thiên nga mà bạn muốn mua để tránh việc mua nhầm loại.
• Khi mua kiểm tra kỹ thân cây có mập không, có nhiều mắt ngủ không, rễ khỏe, nhiều không?...
• Nên mua tại các vườn, trang trại lan uy tín để tránh mua phải hàng kém chất lượng.

Hình ảnh lan thiên nga đẹp

Ngay bên dưới đây là bộ sưu tập hình ảnh đẹp nhất của những loài lan thiên nga khác nhau, từ dòng lan có màu trắng tinh khôi, vàng rực rỡ cho đến đen, nâu đen huyền bí. Mời các bạn cùng chiêm ngưỡng thêm để thấy được sự đa dạng và độc đáo của loài hoa kỳ lạ này nha.

Một chậu lan thiên nga mắt ngọc siêu đẹp.

Những chùm lan thiên nga tím (thiên nga đen) siêu đẹp và lạ mắt.

Hoa lan Thiên nga trắng siêu hiếm và đẹp.

Hoa lan thiên nga xanh với tông màu lạ mắt.

Lan thiên nga vàng với màu sắc rực rỡ.

Những bông hoa lan thiên nga nâu vô cùng hiếm.

Lan thiên nga có màu tím đen có giá trị sưu tầm rất cao.

Với hình dáng độc đáo, màu sắc đặc biệt cùng đặc điểm sinh thái thú vị, lan thiên nga luôn là lựa chọn hàng đầu dành cho những người thích sưu tầm lan quý. Hy vọng qua bài viết mà hoalanrung.net chia sẻ trên đây, các bạn đã hiểu thêm về lan thiên nga và lựa chọn cho mình được những dòng lan phù hợp nhất.

Hãy ghé thăm chuyên mục Blog của chúng tôi thường xuyên để đón đọc thêm nhiều bài viết thú vị về hoa phong lan nha.