Lan Phi điệp - Phân loại, kỹ thuật chăm sóc chi tiết từ A - Z

Lan phi điệp (Dendrobium anosmum) là loài lan rừng quý hiếm, sở hữu vẻ đẹp thanh thoát, hương thơm độc đáo, quyến rũ cùng nhiều giống đột biến có giá trị cao.

Lan phi điệp (lan giả hạc, lan hạc vỹ) là một trong những loài lan rừng quý hiểm và rất được yêu thích tại Việt Nam nhở sở hữu vẻ đẹp tinh khôi, hương thơm ngọt ngào cùng khả năng thích nghi tốt. Không chỉ dừng lại ở một loài phong lan cảnh bình thường mà lan phi điệp còn có giá trị sưu tầm cực cao nhất là ở những dòng phi điệp đột biến 5 cánh trắng khi có giá trị lên đến hàng chục tỷ đồng.

Trong bài viết hôm nay, hãy cùng hoa lan rừng tìm hiểu chi tiết về nguồn gốc, đặc điểm cũng như cách chăm sóc lan phi điệp đúng cách để có thể chinh phục được loài lan rừng đẹp, độc đáo này nha.

Nguồn gốc & phân bố lan phi điệp

Lan phi điệp hay còn gọi là lan giả hạc, lan hạc vỹ.

Lan phi điệp có tên khoa học là Dendrobium anosmum, là một loài lan rừng có nguồn gốc từ Đông Nam Á, phổ biến ở một số quốc gia như Việt Nam, Lào, Thái Lan, Indonesia, Philippines,...

Tại Việt Nam, lan phi điệp được gọi với nhiều cái tên khác nhau như lan giả hạc, lan hạc vỹ,...Tập trung nhiều ở các tỉnh vùng núi phía Bắc như Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Lào Cai và cả Tây Nguyên.

Trong những năm gần đay, tại nước ta đã xuất hiện nhiều dòng lan phi điệp đột biến nhờ chọn lọc từ tự nhiên hoặc nhân giống mô. Trong đó một số dòng có giá trị sưu tầm rất cao như phi điệp 5 cánh trắng Phú Thọ, 5 cánh trắng HO, 5 cánh trắng Bảo Duy,....

Phân loại lan Phi điệp

Hiện nay, lan phi điệp được phân làm nhiều loài khác nhau, tùy vào nguồn gốc, màu sắc hay mặt hoa,...Sau đây là một số cách phân loại phổ biến nhất, cùng tìm hiểu ngay nhé.

Phân loại theo nguồn gốc địa lý

Lan phi điệp rừng Việt Nam với màu tím mộng mơ.

Dựa vào nguồn gốc khai thác mà lan Phi Điệp ở từng quốc gia sẽ có những đặc điểm riêng về hình thái, màu sắc và hương thơm. Cụ thể như sau:

• Phi điệp rừng Việt Nam: Hoa có màu tím đậm, cánh dày, thơm, là dòng phổ biến nhất
• Phi điệp Lào: Thân mập, cây to, khả năng thích nghi tốt nhưng màu sắc nhạt hơn và không thơm bằng dòng Việt Nam.
• Phi điệp Thái: Có giá thành rẻ do là dòng được nuôi cấy mô, dễ trồng.
• Phi điệp Campuchia: Thân mảnh, hoa nhạt màu, không thơm, không phổ biến.

Phân loại theo mặt hoa

Cận cảnh hoa lan phi điệp mắt xước

Dựa vào hình thái & màu sắc mặt hoa mà lan phi điệp được chia làm những dòng sau:

• Lan phi điệp tím truyền thống: Mặt hoa có màu tím, họng có màu tím đậm, mắt rõ, cánh hơi xoăn và rất thơm.
• Lan phi điệp hồng xước/mắt xước: Mặt hoa có những đường vân hồng kéo dài từ cánh đến họng trông giống như những vết xước.
• Phi điệp hồng minh châu/hồng yêu thủy: Cánh, họng có màu hồng nhạt hoặc hồng canh sen, mùi thơm nhẹ nhàng, dễ chịu.
• Phi điệp mắt nai: Mắt hoa tròn, rõ, màu sắc tươi sáng.
• Phi điệp mũi trắng/mũi hồng: Phần môi hoa có màu trắng tinh hoặc hồng phấn.
• Lan phi điệp vàng: Cánh có màu vàng, lưỡi hoa màu nâu, mùi hơi hắc.

Phân loại theo đột biến gen (Có giá trị rất cao)

Lan phi điệp 5 cánh trắng phú thọ.

Đây là dòng phi điệp được chọn lọc kỹ lưỡng từ tự nhiên hoặc nuôi cấy mô, có giá trị sưu tầm và giao dịch rất cao, thậm chí lên đến hàng tỷ đồng cho một giò lan.

• Phi điệp 5 cánh trắng Phú Thọ (5CT PT): Cánh hoa có màu trắng muốt, mắt hoa màu tím, là dòng chuẩn của 5CT.
• Phi điệp 5 cánh trắng Hiển Oanh (5CT HO): Cánh hoa tròn đều, mắt hơi mờ, có mùi thơm nhẹ nhàng.
• Phi điệp 5 canh trắng Bảo Duy: Cánh trắng sứ đều, đẹp, mắt mờ rất được yêu thích.
• Phi điệp Hồng mỹ nhân, hồng á hậu: Là dòng đột biến cực kỳ quý hiếm, hoa có màu hồng phớt, cánh đều rất đẹp.

Đặc điểm về hình thái & sinh trưởng của lan Phi điệp

Hình dạng thân, lá và hoa của lan phi điệp.

Mặc dù lan giả hạc (phi điệp) được chia làm nhiều loại khác nhau nhưng phần lớn chúng đều có những đặc điểm chung về hình thái và khả năng sinh trưởng như sau:

Thân:

• Là loài đa thân, thân thòng, rủ xuống, dài từ 1 - 2 m.
• Thường có màu xanh ngọc, xanh vàng hoặc tím nhạt, tùy dòng.
• Có các đốt rõ ràng.

Lá:

• Lá mỏng, mềm, mọc đối xứng.
• Thường rụng lá vào mùa đông để kích hoa vào mùa xuân.

Rễ:

• Rễ gió, mọc từ gốc cây và cả các đốt già.
• Thường có màu trắng xám, đầu rễ có màu xanh, có khả năng bám tốt trên giá thể.

Hoa:

• Hoa mọc từ các mắt đã rụng lá.
• Mỗi đốt thường nở từ 1 - 2 bông hoa, đường kính từ 5 - 8cm.
• Hoa có nhiều màu sắc khác nhau, tùy dòng, có thể là cánh màu tím, hồng, trắng, môi hoa có lông và có mắt hoa màu tím đậm ở giữ.
• Hoa có mùi thơm ngọt, có khả năng tỏa hương xa.

Đặc điểm sinh trưởng:

• Cần có thời kỳ ngủ nghỉ vào cuối thu - mùa đông để cây có thể nở hoa.
• Mỗi thân phi điệp thường chỉ ra hoa 1 lần, sau đó được dùng để làm thân mẹ tạo chồi con hoặc cắt để nhân giống.
• Sinh sản hữu tính qua hạt hoặc vô tính bằng cách tách bụi, nuôi cấy mô.

Hướng dẫn cách trồng lan phi điệp cho người mới từ A - Z

Hướng dẫn trồng & chăm sóc lan phi điệp đúng cách.

Ngay bên dưới đây là hướng dẫn trồng lan phi điệp chi tiết cho người mới chưa có nhiều kinh nghiệm để giúp cây lan ra hoa đẹp, đúng mùa vụ, các bạn cùng tìm hiểu thêm nhé.

Chọn giống lan Phi điệp phù hợp

Hiện nay có rất nhiều dòng, nhiều loại lan phi điệp khác nhau, nên để có thể chăm sóc lan tốt và hiệu quả nhất thì bạn cần chọn được giống phù hợp với kinh nghiệm, khả năng của bản thân. Lưu ý một số điều sau:

• Phi điệp rừng chưa thuần: giá thành rẻ nhưng khó chăm.
• Phi điệp thuần: Dễ trồng, dễ thích nghi, giá thành hơi cao.
• Kie - chồi non mọc từ thân: giá thành rẻ, phổ biến, phù hợp trồng trong chậu nhỏ.

Lưu ý: Dù cho chọn loại nào thì bạn cũng ưu tiên chọn cây có thân khỏe, không bị bệnh, rễ tươi, mắt ngủ nhiều.

Chuẩn bị giá thể phù hợp

Lan phi điệp không kén giá thể, bạn có thể trồng chúng trong nhiều giá thể khác nhau như gỗ nhãn, gỗ vú sữa, lũa hoặc trồng trong chậu đất + than + dớn, thậm chí là trồng cả lên trụ bê tông.

Lưu ý nhớ xử lý giá thể bằng cách ngâm nước vôi loãng, phơi khô để diệt nấm mốc trước khi tiến hành trồng/ghép lan nhé.

Kỹ thuật trồng/ghép lan phi điệp đúng cách

Bạn có thể tiến hành trồng lan phi điệp trong chậu hoặc theo hình thức ghép gỗ/lũa. Hãy lưu ý thực hiện đúng kỹ thuật sau nhé.

Trồng lan phi điệp trên gỗ/lũa:

• Cố định gốc lan lên gỗ/lũa bằng dây rút hoặc dây kẽm.
• Đặt thân hơi nghiêng để tránh đọng nước.
• Không vùi sâu mắt ngủ để cây dễ đâm chồi mới

Trồng phi điệp trong chậu:

• Lót đáy chậu bằng một lớp than củi, đá bọt để thoát nước tốt.
• Phủ lên một lớp dớn mềm, cố định gốc cây nằm trên giá thể bằng que hoặc dây rút.

Chăm sóc lan phi điệp theo từng giai đoạn

Giai đoạn rễ lan phi điệp đang phát triển.

Tùy từng giai đoạn phát triển của lan phi điệp thì bạn cần có những cách chăm sóc khác nhau. Cụ thể như sau:

• Giai đoạn mới trồng (1 tháng đầu): Đặt nơi thoáng mát, chỉ phun sương ẩm nhẹ quanh rễ, không bón phân.
• Giai đoạn ra rễ: Khi thấy rễ non xuất hiện thì tưới nước đều đặn, bón phân B1 hoặc NPK 30-10-10 để kích thích rễ, lá phát triển.
• Giai đoạn rụng lá - ra hoa: giảm tưới nước, ngừng bón phân, để cây ở nơi khô thoáng, mát mẻ giúp phân hóa mầm hoa.

Cách cắt nước cho lan phi điệp ra hoa

Cắt nước là một yếu tố then chốt quyết định đến việc lan phi điệp có ra hoa hay không. Đây là kỹ thuật khá khó nên bạn hãy làm theo hướng dẫn sau để có thể thành công nhé.

Tại sao phải cắt nước?

• Kích thích cây rụng lá
• Tạo điều kiện cho cây nghỉ đông
• Phân hóa mầm hoa.

Thời điểm cắt nước:

• Miền Bắc: Tiến hành cắt nước từ cuối tháng 11 - đầu tháng 12 âm lịch.
• Miền Trung và miền Nam: Tiến hành cắt nước sớm hơn.

Dấu hiệu cây có thể tiến hành cắt nước:

• Thân trưởng thành, dài, mập
• Ngừng ra lá mới

Các bước cắt nước chuẩn:

• Giai đoạn chuẩn bị (7 - 10 ngày): Cách 3 ngày tưới 1 lần rồi sau đó là 1 tuần tưới 1 lần, không bón phân, chuyển chậu lan vào nơi mát mẻ, thoáng gió, tránh mưa.
• Giai đoạn 2 (30 - 45 ngày): Tiến hành cắt nước hoàn toàn, không phun sương, không tưới gốc. Quan sát thấy lá ngả vàng và rụng dần là đã làm đúng, nếu lá non cũng bị héo thì phun ẩm 1 tuần/lần.
• Giai đoạn 3 (Kết thúc cắt nước & kích hoa): Khi cây rụng sạch lá tiến hành tưới nước nhẹ trở lại, kết hợp phun B1, Atonik, phân NPK 10-30-10 loãng để kích mầm hoa.

Dấu hiệu nhận biết lan phi điệp sắp ra hoa

Ngay bên dưới đây là một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết lan Phi điệp sắp ra hoa để có thể chăm sóc đúng cách và không bỏ lỡ mùa hoa.

• Mắt ngủ nhú vòi hoa: Mắt ngủ phồng tròn hơn, có màu xanh nhạt hoặc hơi tím, sau vài ngày lại nhú ra một mầm nhỏ trắng như hạt gạo - đây chính là vòi hoa non.
• Thân rụng sạch lá, hơi se và cứng hơn: Thân không còn mọc thêm lá mới, thân chuyển qua màu ánh vàng, se lại, không bóng mượt.
• Thời điểm phù hợp: Miền Nam sau tết Nguyên đán, miền Bắc từ tháng 2 - tháng 4 và sau khi bạn cắt nươc từ 30 - 45 ngày thì cây sẽ bật mầm hoa.

Phòng & trị bệnh cho lan phi điệp

Sau đây là một số cách phòng, trị bệnh thường gặp ở lan phi điệp, các bạn cùng tìm hiểu ngay nhé.

• Lan phi điệp bị thối nhũn, đốm lá: Cắt bỏ phần thân bị nhũn, lá bị đốm, kết hợp dùng thuốc nấm như Ridomil hoặc Physan.
• Lan phi điệp bị thối rễ: Cắt bỏ rễ hư, đổi giá thể có khả năng thoát nước tốt hơn, giảm tưới nước.
• Lan phi điệp bị rệp sáp: Phun thuôc Confidor định kỳ 15-30 ngày/lần.
• Lan phi điệp bị thối ngọn: Cắt bỏ phần bị thối, sát khuẩn vết cắt bằng keo liền sẹo, vôi sống, Physan 20 SL,...Sau đó chuyển cây sang chỗ thoáng gió, có ánh sáng nhẹ, tránh mưa, sương đêm.

Bảng giá lan phi điệp

Hiện nay, trên thị trường cây cảnh thì lan Phi điệp được bán với nhiều mức giá khác nhau, tùy vào phân loại, chất lượng, dòng đột biến,...Các bạn hãy tham khảo bảng giá sau để biết thêm nhiều thông tin hơn nhé.

Hỏi đáp về lan phi điệp?

Khi nào thì tiến hành cắt nước để cho lan phi điệp ra hoa?

Khi quan sát thấy đầu ngọn múp, tròn thì bạn có thể tiến hành cắt giảm lượng nước. Khi thấy lan rụng ⅓ lá trên thân, rễ khô thì tiến hành cắt nước hoàn toàn.

Lan phi điệp ra hoa vào tháng mấy?

Tùy mỗi loại lan phi điệp mà chúng có thời gian ra hoa khác nhau, lan phi điệp tím ra hoa từ tháng 4 - tháng 8, lan phi điệp vàng ra hoa từ tháng 9 - tháng 11. lan phi điệp 5 cánh trắng HO ra hoa vào mùa hè từ tháng 5 - tháng 9….

Tại sao lan Phi điệp không ra hoa?

Có nhiều lý do khiến lan phi điệp chưa ra hoa như cây còn non chưa đủ tuổi, hoặc không tiến hành cắt nước đúng cách. bón phân sai cách,...

Hình ảnh lan phi điệp đẹp

Ngay bên dưới đây chúng tôi đã sưu tầm được những hình ảnh hoa lan phi điệp đẹp, độc đáo nhất với nhiều màu sắc, hình dáng khác nhau. Mời mọi người cùng chiêm ngưỡng để cảm nhận hết sự phong phú của loài lan rừng được giới sưu tầm lan yêu thích này nha.

Lan phi điệp vàng với màu sắc rực rỡ, tươi sáng.

Lan phi điệp hồng chớp mỹ với màu sắc độc đáo.

Những bông hoa lan phi điệp tím với màu sắc đẹp mắt.

Lan phi điệp 5 cánh trắng bảo duy với giá thành đắt đỏ.

Lan phi điệp hồng mỹ nhân với màu hồng phớt siêu đẹp và hiếm.

Những bông hoa lan phi điệp mắt nai với phần mắt tím đậm, rõ nét.

Tổng hợp những loài lan phi điệp đẹp, phổ biến.

Lan phi điệp lá mít với phần lá bo tròn như lá mít.

Lan phi điệp không chỉ đơn thuần là một loài lan rừng đẹp mà nó đã trở thành niềm đam mê bất tận của nhiều người sưu tầm lan tại Việt Nam. Hy vọng những thông tin mà hoalanrung.net đã chia sẻ trên đây sẽ hữu ích với mọi người vì dù bạn là người mới bắt đầu tập chơi lan hoặc người đã có nhiều năm kinh nghiệm thì việc hiểu và nắm bắt được kỹ thuật trồng & chăm sóc lan phi điệp là điều bắt buộc để có thể sở hữu được những chậu lan đẹp, rực rỡ nhất.

Đừng quên ghé thăm chuyên mục Blog của chúng tôi để khám phá thêm nhiều giống lan cũng như kinh nghiệm trồng & chăm sóc lan hiệu quả nha.