Lan lọng - Chi lan khủng có hình thù kỳ lạ nhất thế giới

Chi lan lọng (Bulbophyllum) là chi lan lớn nhất thế giới với hơn 1800 loài hoa có hình thù độc đáo, kỳ lạ nhất, có giá trị sưu tầm cao, rất được yêu thích.

Trong thế giới phong lan đa dạng thì chi lan lọng (Bulbophyllum) được biết đến là một trong những chi lan có số lượng lớn nhất thế giới cùng với vẻ đẹp dị biệt và ấn tượng với những hình dáng hoa độc đáo, lạ mắt, đậm chất nghệ thuật. Từ những cánh hoa xoắn dài như sợi sâu, hoa hình tai thỏ, hình sao cho đến hình lồng đèn, lan lọng luôn khiến người xem phải trầm trồ vì quá đỗi đặc biệt.

Trong bài viết hôm nay, hoa lan rừng sẽ giúp bạn khám phá chi tiết về nguồn gốc, đặc điểm hình thái cũng như một số loài lan lọng phổ biến nhất hiện nay, cùng tìm hiểu ngay tại đây nha!

Giới thiệu về chi lan lọng

Lan lọng là một trong những chi lan lớn nhất thế giới.

Chi lan lọng có tên khoa học là Bulbophyllum (viết tắt là Bulb) là một trong những chi lan lớn nhất họ Orchidaceae với hơn 1800 loài khác nhau. Chúng được mô tả lần đầu tiên vào năm 1822 bởi nhà thực vật học người Pháp tên là Louis-Marie Aubert du Petit-Thouars.

Tên gọi “Bulbophyllum” được ghép từ hai tiếng trong Hy Lạp là:

• “bulbos”: Có nghĩa là củ
• “Phyllon”: Có nghĩa là lá

⟶ Ghép lại để chỉ giả hành của chi lan lọng phồng, giống như củ hành và mỗi giả hành chỉ có 1 lá đơn.

Hiện nay, chi lan lọng phân bố đa dạng nhất ở vùng rừng nhiệt đới Đông Nam Á, đặc biệt ở Papua New Guinea, Indonesia, Việt Nam và Thái Lan. Bên cạnh đó cũng có nhiều loài lan lọng được tìm thấy ở châu Phi, châu Đại Dương và cả châu Mỹ.

Nhờ có ngoại hình độc đáo như cánh dài, cánh xoắn, rủ, môi hoa di động cùng mùi hương đặc biệt, chi lan lọng đã trở thành một trong những nhóm lan rừng có giá trị sưu tầm cao và hiếm.

Đặc biệt còn có một số loài được nằm trong sách đỏ như: Bulbophyllum filiforme, Bulbophyllum kupense, Bulbophyllum nigericum, Bulbophyllum rubrolabellum,...

Đặc điểm chung của chi lan lọng

Chi lan Lọng thường có giả hành mập, ngắn và 1 lá đơn.

Cùng tìm hiểu một số điểm chung về hình thái, môi trường sống và giá trị sưu tầm của các loài lan trong chi lan lọng nha.

Đặc điểm chung về hình thái

Phần lớn, các loài lan trong chi lan lọng đều có những điểm chung về thân, lá, rễ và hoa, cụ thể như sau:

• Thân: Phần lớn có giả thành nhỏ, hình tròn hoặc bầu dục, mọc nối nhau trên thân rễ bò ngang.
• Lá: Mỗi giả hành thường chỉ có duy nhất 1 lá đơn.
• Thân rễ: Bò ngang, bám chặt vào giá thể
• Rễ: Trắng, mập
• Hoa: Có cấu trúc rất đặc biệt, có loài thì cánh mảnh, dài, xoắn, hình sao, hình lọng hay thậm chi là nhìn giống như những bộ râu dài.
• Môi hoa: Nhỏ, rung nhẹ khi có gió nhằm thu hút côn trùng để thụ phấn tự nhiên
• Hương thơm: Hầu hết các loài lan trong chi lan lọng đều có mùi men chua, hơi khó chịu (giống mùi xác thối) để thu hút côn trùng đến thụ phấn. Trừ một số ít có mùi thơm dễ chịu.

Đặc điểm chung về môi trường sống

Các loài lan trong chi lan lọng đều sống biểu sinh (bám trên đá, gỗ) trong rừng rậm, ẩm ướt, khí hậu mát mẻ, ánh sáng tán xạ từ 50 - 70% cùng môi trường thoáng gió.

Có giá trị sưu tầm cao

Hầu hết các loài lan lọng đều được yêu thích và có giá trị sưu tầm cao vì sở hữu form hoa độc lạ, mang tính nghệ thuật và đem lại nhiều cảm giác thú vị cho người trồng. Loài lan này rất thích hợp để trồng ghép gỗ, làm bonsai rủ hoặc tiểu cảnh.

Các loại lan lọng phổ biến

Ngay bên dưới đây là một số loài lan lọng phổ biến nhất hiện nay, mời các bạn cùng tìm hiểu thêm để khám phá những đặc điểm thú vị về chi lan ấn tượng này nha.

Lan lọng hồng

Lan lọng hồng có hình dáng, màu sắc hoa siêu đẹp mắt.

Lan lọng hồng có tên khoa học là Bulbophyllum lepidum, là một trong những dòng lan lọng được yêu thích nhất hiện nay nhờ sỡ hữu những cụm hoa xòe tròn đều giống như chiếc lọng nhỏ màu hồng tím thanh lịch. Thường phân bố ở các tỉnh thuộc Tây Nguyên, Lâm Đồng, Kon Tum,...

Đặc điểm của lan lọng hồng:

• Thân giả hành, mọc cách nhau theo đốt, mỗi giả hành có 1 lá duy nhất, lá dày, thuôn nhọn
• Hoa mọc thành từng chùm tròn, cong như một chiếc lọng, mỗi chùm có từ 10 - 30 bông hoa nhỏ
• Cánh hoa có màu hồng tím nhẹ, mép cánh có lông mịn
• Nhụy hoa có màu trắng hoặc vàng nhạt
• Hoa có hương thơm nhẹ nhàng không khó chịu như nhiều loài lan lọng khác, thường ra hoa vào tháng 9 - 12 dương lịch, hoa tươi được trong 7 - 15 ngày.

Lan lọng lúa

Hình ảnh một chùm lan lọng lúa với phần hoa buông rủ như bông lúa.

Lan lọng lúa có tên khoa học là Bulbophyllum careyanum, là một trong những dòng lan lọng có hình dáng đặc biệt, lạ mắt trông giống như những bông lúa cong cong trong gió. Loài lan này thường phân bố ở vùng rừng ẩm nhiệt đới như Tây Nguyên (Việt Nam), Lào, Thái Lan và Myanmar.

Đặc điểm của lan lọng lúa:

• Thân giả hành, có nhiều đốt, mỗi giả hành mang 1 lá bọc sát giá thể.
• Lá dày, thuôn dài.
• Hoa mọc thành từng chùm rũ dài, tạo thành hình bông lúa - đây cũng chính là lý do chúng được đặt tên là “lan lọng lúa”
• Cánh hoa mảnh, thường có màu vàng kem hoặc vàng nhạt, mỗi vòi có từ 10 - 30 hoa.
• Hoa có mùi chua nhẹ, đây cũng là mùi đặc trưng của chi lan lọng (Bulbophyllum)
• Thường ra hoa từ tháng 9 - 11 dương lịch, hoa tươi từ 1 tuần - 10 ngày

Lan lọng hài

Những bông hoa lan lọng hài với hình dáng giống như chiếc giày (hài).

Lan lọng hài có tên khoa học là Bulbophyllum frostii, một trong những dòng lan rừng đặc hữu của Việt Nam có hình dáng độc đáo, hiếm gặp với những bông hoa trông như những chiếc hài.

Đặc điểm của lan lọng hài:

• Thân giả hành hình trứng, nhỏ, mọc sát nhau
• Lá đơn mọc từ đỉnh giả hành, thuôn nhọn
• Từng cụm hoa mọc từ gốc giả hành, hoa có hình dáng như một chiếc hài nhỏ, có màu đỏ nâu sẫm hoặc nâu tím, có vấn đốm nổi bật.
• Môi hoa hình elip nhỏ, có thể lay động để thu hút côn trùng thụ phấn.
• Hoa thường có mùi hơi lên men nhẹ.

Lan lọng én

Những bông hoa lan lọng cánh én với cánh hoa dài giống như đuôi chim én.

Lan lọng cánh én hay còn gọi là cầu diệp én hoặc lọng cánh én, là một trong những loài lan rừng có hình dáng đặc biệt, bắt mắt với phần cánh hoa dưới dài, nhọn trông như cánh chim én.

Đặc điểm của lan lọng cánh én:

• Thân giả hành nhỏ, hình trái xoan, mỗi giả hành có 1 lá đơn, thuôn dài.
• Hoa mọc thành từng cụm, tỏa ra từ nách lá.
• Mỗi cụm có khoảng 4 - 10 hoa nhỏ, cánh hoa dưới mảnh manh, dài, nhọn giống như đuôi én.
• Hoa thường có màu vàng nhạt hoặc trắng kem

Lan lọng sao

Những bông hoa lan lọng sao có hình ngôi sao 5 cánh.

Lan lọng sao có tên khoa học là Bulbophyllum affine, là một loài lan rừng độc đáo với hình dáng hoa đặc biệt trông giống như ngôi sao 5 cánh và không có mùi khó chịu như nhiều dòng lan lọng khác. Thường phân bố ở các tỉnh Tây Nguyên, Kon Tum và Lâm Đồng.

Đặc điểm của lan lọng sao:

• Thân giả hành, nhỏ, mọc sát giá thể, mỗi giả hành có 1 lá
• Lá mọc từ đỉnh giả hành, thường có màu xanh đậm.
• Hoa có cấu trúc đối xứng tạo hình ngôi sao 5 cánh rõ rệt, cánh hoa dài, mảnh, hơi cong nhẹ,
• Hoa thường có màu vàng chanh hoặc xanh nhạt, điểm thêm nhiều đường sọc màu nâu đỏ ở cánh trông rất nổi bật.
• Hương thơm nhẹ, dễ chịu, không có mùi lên men
• Hoa nở từ tháng 9 - tháng 11, nở trong 7 - 10 ngày.

Lan lọng tai thỏ

Mặt hoa lan lọng tai thỏ với hình thù đặc biệt.

Lan lọng tai thỏ có tên khoa học là Bulbophyllum blepharistes, là một trong những dòng lan lọng có hình dáng đáng yêu nhất với cánh hoa dài, dựng đứng giống như tai thỏ. Bên cạnh đó, loài lan này còn rất dễ trồng, dễ ra hoa nên rất được ưa chuộng trong các bộ sưu tập lan nghệ thuật.

Đặc điểm chung của lan lọng tai thỏ:

• Thân giả hành, nhỏ, hình tròn hoặc oval, mọc sát nhau và được nối với nhau bằng thân rễ bò.
• Lá dày, mọc từ đỉnh giả hành
• Hoa mọc đơn trên 1 cuống dài, cánh trên dài dựng đứng như tai thỏ, mép cánh có lông mịn, cánh môi nhỏ, nhạy cảm, dễ rung, thường có màu tím hồng, tím đỏ hoặc vàng hồng pha sọc, chấm tím mờ.
• Hoa có mùi chua thoang thoảng hoặc không mùi, tùy cây
• Hoa nở từ tháng 9 - tháng 11 dương lịch, mỗi hoa nở từ 5 - 10 ngày, hết hoa này tới hoa khác nên cụm hoa có thể nở trong vài tuần

Lan lọng tai chuột

Những bông hoa lan lọng tai chuột có màu sắc, hình dáng độc đáo.

Lan lọng tai chuột có tên khoa học là Bulbophyllum putidum, là dòng lan lọng có hai cánh dài, mềm rũ, cong cong giống như tai chuột. Mặc duy chúng có mùi hương không mấy dễ chịu nhưng nhờ hình dáng hoa lạ và khả năng sinh trưởng tốt cho nên lan lọng tai chuột vẫn rất được yêu thích.

Đặc điểm của lan lọng tai chuột:

• Thân giả hành nhỏ, hình elip, mọc nối nhau trên thân rễ, mỗi giả hành có 1 lá đơn màu xanh đậm.
• Hoa mọc đơn lẻ hoặc từng cặp trên cuống dài từ 10 - 20 cm
• Cánh hoa dài, hẹp và rũ mềm như tai chuột
• Thường có màu vàng lục nhạt, nâu đỏ hoặc tím hồng, điểm thêm nhiều sọc dọc đậm màu.
• Môi hoa rất nhỏ, rung khi có gió nhẹ nhằm thu hút ruồi thụ phấn
• Hoa có mùi hơi chua và tanh
• Hoa thường nở từ tháng 9 - tháng 11 dương lịch, mỗi bông hoa nở từ 5 - 8 ngày.

Lan lọng râu

Một giò lan lọng râu với vẻ ngoài ấn tượng.

Lan lọng râu có tên là khoa học là Bulbophyllum medusae, còn được gọi là lan Medusa - tên gọi của nhân vật có mái tóc rắn trong thần thoại Hy Lạp. Loài lan này có ngoại hình cực ấn tượng với những “sợi râu” dài mảnh giống như những sợi tóc đang buông thả, tạo nên một vẻ ngoài huyền bí và thu hút.

Đặc điểm của lan lọng râu:

• Hoa mọc thành cụm tán tròn như chiếc lọng, ở cuối mỗi cánh hoa có những sợi râu dài, mềm mại, buông rủ xuống rất độc đáo.
• Hoa thường có màu trắng ngà, vàng kem hoặc hồng nhạt.
• Có hương chua nhẹ giống mùi men nhưng không quá khó chịu như nhiều loài lan lọng khác.
• Hoa nở kéo dài từ 7 - 10 ngày, cả cụm hoa cùng bung tỏa trông rất đẹp.

Lan lọng cánh dài (Bulbophyllum kanburiense)

Hình ảnh lan lọng cánh dài rất đặc biệt

Lan lọng cánh dài có tên khoa học là Bulbophyllum kanburiense, là một loài lan rừng với cánh hoa thon dài, uống cong nhẹ nhàng, thường phân bố tại Thái Lan, Lào, Campuchia và một số vùng rừng rậm ẩm của Việt Nam.

Đặc điểm của lan lọng cánh dài:

• giả hành nhỏ, hình bầu dục hoặc hình trứng, mọc sát nhau, mỗi giả hành có 1 lá đơn màu xanh đậm.
• Hoa mọc đơn lẻ trên cuống dài, cánh hoa rất dài, mảnh, cong hoặc hơi xoắn ở đầu.
• Hoa có màu tím hồng, đỏ nâu, vàng nâu hoặc có thêm sọc dọc đậm màu, môi hoa rất nhỏ, rung nhẹ khi có gió.
• Hoa có mùi hương lên men nhẹ nhàng

Hình ảnh lan lọng đẹp, ấn tượng nhất

Mời các bạn cùng nhìn ngắm thêm một số hình ảnh về những loài lan lọng có hình thù kỳ lạ nhất để thấy được tính “nghệ thuật” cùng như giá trị sưu tầm của chi lan đặc biệt này nha.

Hình ảnh Lọng patens hybrid với màu sắc ấn tượng.

Lan lọng lồng đèn rừng với những bông hoa trông giống như chiếc lồng đèn.

Giò lan lọng xòe vàng KonTum với màu sắc đẹp mắt.

Hình ảnh lan lọng khổng lồ Bulbophyllum phalaenopsis có kích thước siêu khủng.

Lan lọng bulbophyllum carunculatum với hình dáng hoa kỳ lạ.

Lan lọng bulbophyllum maquilingense trông như những chiếc móng vuốt.

Lan lọng bulbophyllum claptonense var alba có màu cam rực rỡ.

Mặt hoa lan lọng quỷ bulb patens.

Như vậy, qua bài viết trên hoalanrung.net đã chia sẻ cho bạn chi tiết thông tin về chi lan Lọng, một trong những chi lan khủng và có hình thù kỳ lạ nhất hiện nay. Hy vọng qua đây bạn đã hiểu rõ hơn về chi lan Bulb và tìm cho mình được những loài lan lọng có một không hai để bổ sung vào bộ sưu tập lan của mình.

Nếu bạn muốn tìm hiểu rõ hơn về từng loài lan lọng cụ thể hoặc các loài phong lan khác thì hãy truy cập chuyên mục Blog của chúng tôi ngay để đón đọc thêm nhiều bài viết liên quan nha.